Lokalna Organizacja Turystyczna „Krasnystaw – Wrota Roztocza” www.lotkrasnystaw.pl

VIRTUTI MILITARI I ZEGARKI - wydarzenie historyczno-kulturalne

Dodano: Czwartek 26 sierpnia 2021

 

Krasnostawskie Towarzystwo Historyczne

wraz z Muzeum Regionalnym w Krasnymstawie

 mają zaszczyt zaprosić

 na wydarzenie historyczno-kulturalne

 VIRTUTI MILITARI I ZEGARKI

Norbert Antoni Patek patriota i geniusz

przedsiębiorczości z Lubelszczyzny

 Data wydarzenia:

29 sierpnia 2021 r.

Program wydarzenia:

11:30 Msza św. w kościele św. Zofii w Tarnogórze

13:00 Odsłonięcie tablicy pamiątkowej w Piaskach Szlacheckich

14:00 Konferencja popularno-naukowa w Muzeum Regionalnym w Krasnymstawie

Virtuti Militari i zegarki

Antoni Patek - patriota i geniusz przedsiębiorczości z Lubelszczyzny

Krąg rodzinny

12 czerwca 1812 roku w Piaskach Szlacheckich w powiecie krasnostawskim, w domu swojego dziadka Pawła Piaseckiego pod numerem 17, urodził się Norbert Antoni Patek. Jednak ta historia rozpoczęła się już dwa lata wcześniej, kiedy to Joachim Patek herbu Prawdzic, 42-letni wdowiec, były oficer Wojsk Polskich, a pełniący wówczas obowiązki rządcy dóbr Tarnogóra, poślubił 20-letnią Annę Piasecką z Piask Szlacheckich, córkę Pawła Piaseckiego. Rodzina Joachima Patka, jak zapisano w jego akcie zgonu, wywodziła się z Sandomierszczyzny. Pierwszą żoną Joachima była Justyna Lasocka, z którą miał synów: Wincentego, Franciszka, Jakuba i Juliana. Norbert Antoni Patek narodził się z drugiego małżeństwa Joachima z Anną Piasecką. Anna wywodziła się z gałęzi Piaseckich o przydomku Skoczylas. Piaseccy byli właścicielami Piask Szlachecki co najmniej od XV wieku. W 1430 roku należały do Abrahama de Piasky Piaseckiego. W wieku XVI nastąpiło znaczne rozdrobnienie własności - w 1578

r. było już dziewięciu właścicieli, a 1659 roku - dziesięciu o przydomkach: Skoczylas, Żach, Litwinowicz, Pierzchała. Kiedy urodził się Antoni Patek, większość gruntów w Piaskach Szlacheckich znajdowała się już w rękach innych rodzin szlacheckich (między innymi skoligaconych z Piaseckimi Głowaczy i Borzęckich), a także włościan.

Powstanie Listopadowe

25 stycznia 1828 roku umarł Joachim Patek, a jego rodzina znalazła się w trudnej sytuacji materialnej. 16-letni wówczas Antoni podjął decyzję o wstąpieniu do wojska i rozpoczął służbę w Pułku Strzelców Konnych Jego Cesarzewiczowskiej Mości Wielkiego Księcia Aleksandra Następcy Tronu Nr 1, gdzie jego starszy przyrodni brat był oficerem. W nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku wybuchło powstanie i pułk Antoniego Patka rozpoczął walki z wojskiem rosyjskim. Antoni był już wówczas porucznikiem. Podczas starć został dwukrotnie ranny, a 3 października 1831 roku odznaczono go Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari. Po upadku powstania 5 października 1831 r. przekroczył granicę pruską we wsi Gorczenica i został internowany. Brał udział w organizowaniu emigracji powstańców jako komendant punktu etapowego w Bambergu k. Monachium. Potem udał się do Francji.

Emigracja

Początkowo Patek osiadł w Amiens we Francji, gdzie pracował jako zecer. Potem wyjechał do Szwajcarii, gdzie parał się handlem alkoholami i uczył się malarstwa. Tam spotkał warszawskiego zegarmistrza, także uczestnika Powstania Listopadowego, z pochodzenia Czecha - Franciszka Czapka oraz swoją przyszłą żonę Marie Dénizart - siostrzenicę szwajcarskiego zegarmistrza Moreau. Patek z Czapkiem około roku 1839 założyli spółkę o kapitale 7000 franków szwajcarskich. Dewizę firmy Antoni Patek streścił w jednym ze swoich listów: „robić dobrą robotę, polsko-honorowe traktowanie i genewską akuratność”. Dzięki tej zasadzie firma odniosła sukces na Światowej Wystawie w Paryżu. Patek poznał tam Andre Philippe - francuskiego inżyniera i wynalazcę mechanizmu koronkowego do nakręcania zegarków i datownika. Początkowo Patek zatrudnił Philippe w swojej fabryce, później zaproponował mu spółkę. Wystawa Światowa w Londynie i zakup zegarka ich produkcji przez królową

Wiktorię przyniosły ich wyrobom rozgłos. Dbałość o jakość produktów i udzielanie gwarancji na wyroby utwierdziły pozycję fabryki na rynku. Wśród znanych posiadaczy zegarków firmy Patek-Philippe, oprócz królowej Wiktorii, byli: książę Albert, car Mikołaj II, Wiktor Emanuel III, Pius IX i Leon XIII, a także Maria Skłodowska – Curie, Albert Einstein, Nils Bohr, Walt Disney czy Duke Ellington. Tak powstała marka o światowym zasięgu „Patek – Phillippe”.

Działalność społeczna i charytatywna

Antoni Patek, podczas swojego pobytu we Francji i Szwajcarii, prowadził ożywioną działalność w ramach tak zwanej Wielkiej Emigracji. W 1838 r. założył w Genewie instytucję charytatywno-samopomocową „Skarbuna Polska”. Włączył się także w działania na rzecz urządzenia w Genewie „Biblioteki i Czytelni Polskiej”. Od 1846 r. należał do Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Był członkiem - korespondentem Towarzystwa Wychowania Narodowego. Podczas Wiosny Ludów jeździł konspiracyjnie do Frankfurtu nad Menem, a 6 marca 1848 r. zaproponował zwołanie emigracyjnego Sejmu Polskiego. Pomagał uchodźcom polskim po klęsce Powstania Styczniowego. Był związany ze Zgromadzeniem Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa. Patek i Marie Dénizart Patkowa mieli troje dzieci: synów - Bolesława i Leona oraz córkę Marię. Antoni Patek zmarł w Genewie 1 marca 1877 r. i został pochowany na cmentarzu w Chatelaine.